Consortium IMM/Unity bouwt vooruitstrevend vaccincomplex op UAntwerpen
Realiseren Vaccinopolis in 1,5 jaar tijd omwille van wereldwijde urgentie
Onlangs kreeg de Universiteit Antwerpen het bezoek van koningin Mathilde. Hare Majesteit kreeg er onder meer een toelichting over Vaccinopolis, het vooruitstrevende complex dat toelaat om versneld nieuwe vaccins te testen. Maandag werd bekendgemaakt welke bouwpartners het prestigeproject in goede banen mogen leiden: die eer valt te beurt aan het consortium met de toepasselijke naam IMM/Unity. Omwille van de wereldwijde vraag naar vaccins realiseren de partners het innovatiecentrum op 1,5 jaar tijd (in plaats van de gebruikelijke 4 à 5 jaar), met respect voor de uitzonderlijk hoge veiligheidsnormen.
Omdat het klimaat verandert en mensen dichter op elkaar leven, almaar ouder worden, meer reizen, … ontstaan en verspreiden virussen zich sneller dan ooit. Daarom is het ontwikkelen van vaccins een van de belangrijkste wereldwijde uitdagingen van vandaag. De Belgische federale regering investeert daarom 20 miljoen euro in de oprichting van een Europese anti-infectie-eenheid, met gespecialiseerde infrastructuur in Antwerpen (UAntwerpen) en in Brussel (Université Libre de Bruxelles). Ook privépartners dragen hun steentje bij.
Onder leiding van prof. Arnaud Marchant (ULB) wordt in Brussel een hoogstaand immunologisch laboratorium gebouwd. Op Campus Drie Eiken van de Antwerpse universiteit verrijstvanaf begin 2021 het vaccincentrum Vaccinopolis, waar toptalenten uit verschillende disciplines samen zullen komen. “Het complex zal bestaan uit een klinische testruimte, laboratoria, kantoren, consultatieruimtes en verblijfs- en ontspanningsfaciliteiten”, vertelt prof. Pierre Van Damme (UAntwerpen). “Dat laat ons toe om vaccins in quarantainecondities te testen op maximaal 30 personen tegelijkertijd. Dat zullen we doen via het Controlled Human Infection Models (CHIM). In dit ‘human challenge’-onderzoek worden gezonde gevaccineerde proefpersonen in feite uitgedaagd door hen bloot te stellen aan een al dan niet verzwakte versie van een bepaalde ziekteverwekker. Op die manier kan je snel en kostenefficiënt vaccins ontwikkelen en testen.”
UAntwerpen kiest voor ervaren consortium IMM/Unity
Het consortium IMM/Unity mag het bouwproces in goede banen leiden, zo maakte UAntwerpen maandag bekend. De voornaamste redenen voor die beslissing? De ervaring en specialisatie van de partners in soortgelijke projecten.
“We werken volgens een zogenaamde ‘design, build & maintain’-formule (DBM)”, weet architect Roy Pype (Proof of the sum). “Proof of the sum, Exilab, Abstract Architecten, burO Groen en Establis zijn verantwoordelijk voor het integrale ontwerp (design). De realisatie (build) is in handen van Jansen Building Group, Jansen Cleanrooms en Cordeel. En Imtech Belgium neemt samen met Jansen Cleanrooms 15 jaar lang het onderhoud (maintain) voor haar rekening.”
Vlammen voor Vaccinopolis
Uitzonderlijke omstandigheden vereisen uitzonderlijke maatregelen. COVID-19 bewijst dat virussen snel en onverwacht kunnen toeslaan. Daarom korten de projectpartners de gebruikelijke doorlooptijd (normaal gesproken 4 à 5 jaar) in tot 1,5 jaar: op 1 maart 2022 opent Vaccinopolis al de deuren.
Eric Vanhees (COO Jansen Cleanrooms) zet graag de tanden in dit prestigieuze project: “De uitdaging is om de extreem korte doorlooptijd te verzoenen met het vereiste biotechnologische veiligheidsniveau. Omwille van de wereldwijde urgentie verkorten we elke fase van het proces, van het ontwerp (in een recordtijd van 5 weken) en de onderhandeling (8 weken) tot de vergunningsaanvraag en de uitvoering. Dankzij het prefab bouwsysteem CD20 realiseren we een gebouw van 4 verdiepingen hoog in amper 9 maanden. Bovendien respecteren we de normen van de uitzonderlijke bioveiligheidsklasse 3. Dat doen we door goed na te denken over de circulatie van mensen en materialen in het gebouw, kritische ruimtes zo te bouwen dat je ze afzonderlijk kan desinfecteren en te kiezen voor gladde (lees hygiënische en makkelijk te reinigen) afwerkingsmaterialen.”
België investeert 20 miljoen euro in uniek vaccinonderzoek
UAntwerpen en ULB krijgen financiering voor ambitieus project rond versnelde vaccinontwikkeling
Vaccins ontwikkelen voor onbekende ziekteverwekkers en de werkzaamheid ervan testen is een van de belangrijkste wereldwijde uitdagingen van vandaag. De Belgische federale regering investeert 20 miljoen euro in een bijzonder gebouw en laboratoria voor zogeheten ‘human challenge’-onderzoek, een belangrijk instrument in de ontwikkeling van vaccins. De Universiteit Antwerpen en de Université libre de Bruxelles gaan hun krachten bundelen in dit unieke project.
Vaccins behoren tot de belangrijkste verwezenlijkingen van de moderne geneeskunde. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat tussen 2010 en 2015 minstens 10 miljoen sterfgevallen voorkomen werden dankzij wereldwijde inentingscampagnes. Bovendien zijn vele miljoenen mensen gespaard gebleven van het (lichamelijke) leed dat ziekten als longontsteking, diarree, kinkhoest, mazelen en polio met zich meebrengt.
De ontwikkeling van vaccins is dus een succesverhaal geweest. Maar door radicale veranderingen in de dichtheid, de leeftijdsstructuur en het reisgedrag van de bevolking, en ook door de klimaatverandering en verstoringen in de gezondheidszorg, dreigen zowel oude als nieuwe ziekteverwekkers uit te groeien tot pandemieën die de volksgezondheid wereldwijd in het gedrang kunnen brengen. De verspreiding van SARS-CoV-2, waar de hele planeet momenteel mee kampt, is daar slechts één voorbeeld van.
“We moeten wereldwijd veel meer paraat staan om zo snel mogelijk te reageren op dit soort bedreigingen”, zegt prof. Arnaud Marchant (ULB). “We hebben nood aan zeer snelle ontwikkeling, productie en verspreiding van vaccins tegen potentieel onbekende ziekteverwekkers, en dat vormt een enorme uitdaging. Zoals we inmiddels allemaal weten, zal de race naar een vaccin voor COVID-19 nog minstens een paar maanden, of misschien zelfs een jaar duren.”
Verzwakte versie van de ziekteverwekker
Een techniek die in de toekomst een sleutelrol zal spelen bij het ontwikkelen en testen van nieuwe vaccins is het gebruik van gecontroleerde humane infectiemodellen (CHIM: Controlled Human Infection Models). “Men spreekt ook van ‘human challenge’-onderzoek, omdat men gezonde proefpersonen in feite gaat ‘uitdagen’ door hen bloot te stellen aan een verzwakte versie van een bepaalde ziekteverwekker, of aan de oorspronkelijke ziekteverwekker als er een doeltreffende therapie beschikbaar is”, legt prof. Pierre Van Damme (UAntwerpen) uit. “Dankzij zulke CHIM-studies kunnen vaccins sneller ontwikkeld en getest worden, en deze methode is ook relatief goedkoop.”
Er is momenteel een gebrek aan academische CHIM-faciliteiten op het Europese vasteland. Wie een CHIM-studie wil uitvoeren in een academische omgeving, moet al naar de VS of het Verenigd Koninkrijk trekken. In België is tot nu toe slechts één CHIM-studie uitgevoerd: in 2017 werden aan de Universiteit Antwerpen twee kandidaat-poliovaccins getest in een tijdelijk containerdorp, Poliopolis genaamd.
“De afgelopen 25 jaar deden we meer dan 500 proeven met vaccins”, zegt prof. Pierre Van Damme (UAntwerpen).
Een uniek project
Binnenkort krijgt de Poliopolis-studie navolging. De Belgische federale regering investeert 20 miljoen euro in de oprichting van een Europese anti-infectie-eenheid, met gespecialiseerde infrastructuur in Antwerpen (UAntwerpen) en in Brussel (ULB). Dit initiatief zal de Belgische regering en de internationale gemeenschap in staat stellen om de beste vaccins te selecteren voor de bestrijding van epidemieën als COVID-19.
In 2021 wordt op Campus Drie Eiken (Wilrijk) een bijzonder complex met 30 bedden opgetrokken en in Brussel wordt er een hoogstaand immunologisch laboratorium gebouwd. Beiden zullen aan de strengste veiligheidsnormen voldoen. Pierre Van Damme: “Wij beschikken over unieke ervaring, want de afgelopen 25 jaar hebben we al meer dan 500 klinische proeven met vaccins gedaan. De voorbije jaren hebben UAntwerpen en ULB samengewerkt aan verscheidene onderzoeksprogramma’s voor vaccins, waarbij ze de complementariteit van beide instellingen goed benut hebben. Voor dit unieke project zullen we voortbouwen op de bestaande expertise en de capaciteiten van beide universiteiten.”
Financiers gezocht
Het project wordt een publiek-private samenwerking: beide universiteiten zijn op zoek naar geïnteresseerde particuliere financiers om dit project, met een totale waarde van 40 miljoen euro, verder te ondersteunen. Arnaud Marchant: “In het verleden hebben we zeer nauw samengewerkt met financiers die actief betrokken zijn bij het onderzoek naar vaccins. Nu hebben we eerst het besluit van de regering afgewacht voordat we met deze geldschieters gaan praten. Ook farma- en biotechbedrijven tonen belangstelling voor dit project. We willen dat de industrie gebruik kan maken van deze faciliteit, zonder rechtstreekse financiering van hun kant.”
Zonder vrijwilligers geen nieuwe vaccins
Het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties voert continu vaccinstudies uit. Vrijwilligers zijn de ruggengraat van dit vaccinonderzoek.
Daarom is het CEV steeds op zoek naar mensen die deel willen nemen aan de ontwikkeling van nieuwe vaccins.
Ben jij de vrijwilliger die wij zoeken? Ontdek de studies die momenteel lopen, of schrijf je in op de mailinglijst.
Peter De Meyer
Porte-parole de l’Université d’Anvers
peter.demeyer@uantwerpen.be
+32 476 20 07 54
www.uantwerpen.be
Ruth Janssens
Marketing manager Jansen the Building Company
(Jansen Building Group & Jansen Cleanrooms)
ruth.Janssens@jansenbuilding.com
+32 (0) 470 99 62 51
www.jansenbuilding.com
