Mediplanet/Pharmaplanet, 27/05/2025.
Tuberculose (TBC) blijft wereldwijd de belangrijkste oorzaak van infectiegerelateerde morbiditeit en
mortaliteit, zonder dat er een doeltreffend vaccin beschikbaar is. Het BCG-vaccin, het enige
goedgekeurde vaccin, wordt aan kinderen toegediend, maar heeft een beperkte effectiviteit bij
volwassenen.
De huidige experimentele vaccins die gericht zijn op CD4+ en CD8+ T-lymfocyten die specifieke
peptiden herkennen, hebben onvoldoende effectiviteit aangetoond, wat wijst op de noodzaak van
innovatieve benaderingen.
Een studie heeft een populatie van Natural Killer (NK)-cellen geïdentificeerd die CD8a tot expressie
brengen en mogelijk een alternatief vaccin-doelwit vormen. Deze cellen werden vastgesteld bij een
groep familiecontacten met een hoog risico, blootgesteld aan tuberculose in Haïti (GHESKIO,
2015–2018), en vertonen verhoogde reactiviteit bij blootstelling aan en infectie met tuberculose. Dit
uit zich in een geleidelijke afname van deze cellen in het bloed bij asymptomatische infectie en
actieve ziekte. Hun activatie gebeurt via cytokinen en de expressie van moleculen van het major
histocompatibility complex klasse I (MHC I).
Uit de gegevens blijkt dat CD8a, doorgaans geassocieerd met T-lymfocyten, wijdverspreid tot
expressie komt in menselijke NK-cellen, maar bij celoppervlakte-expressie een specifieke
functionele subpopulatie aanduidt. Deze bevindingen suggereren een rol vergelijkbaar met die van
recent geïdentificeerde CD8aa+ T-cellen, die essentieel blijken te zijn voor de door BCG
geïnduceerde bescherming bij niet-menselijke primaten, waarbij een aanzienlijk deel bestaat uit NK-
cellen.
Volgens de onderzoekers zouden deze NK-cellen tuberculose-afgeleide antigenen kunnen
herkennen via KIR-receptoren (Killer Immunoglobulin-like Receptors) en MHC I, een mechanisme
dat lijkt op dat van T-celreceptoren. Deze ontdekking opent nieuwe perspectieven voor vaccins en
immuunmodulerende therapieën tegen TBC en zou ook relevant kunnen zijn voor chronische
ontstekingsziekten zoals kanker en multiple sclerose.
Mehanna, N., Pradhan, A., Kaur, R. et al. CD8α marks a Mycobacterium tuberculosis-reactive human NK
cell population with high activation potential. Sci Rep 15, 15095 (2025). CD8α marks a Mycobacterium
tuberculosis-reactive human NK cell population with high activation potential.