Bron: Herfst: de start van infecties en vaccinaties – MediQuality (9.11.2025)
Een nieuwe variant van Covid-19 is aan de gang en zou Europa in de herfst treffen,
zonder al te veel last, volgens berichten uit Azië. Maar er zijn ook andere infecties,
zoals RSV en hMPV, die in 2024 veel ravage hebben aangericht.
Naast zuigelingen zijn ouderen de belangrijkste risicogroep voor een ernstig beloop van
respiratoir syncytieel virus RSV-infecties. Het sterftecijfer onder gehospitaliseerde senioren
is 6% tot 8%. Gemiddeld over vier seizoenen veroorzaakte RSV 84,7 ziekenhuisopnames per
100.000 mensen ouder dan 60 jaar. Het aantal ziekenhuisopnames als gevolg van RSV was
aanzienlijk (> 300 per 100.000) bij mensen in verpleeghuizen of met hematologische
kanker, mensen van 75 jaar en ouder met chronische longziekte of functionele
beperkingen, en mensen van 85 jaar en ouder met astma of hart- en vaatziekten.
Een team uit Pamplona, onder leiding van Jesús Castilla van het “Instituto de Salud Pública
de Navarra” heeft onderzocht welke senioren het meeste risico lopen op een ernstige
ziekte. Hun werk werd door Eurosurveillance overgenomen. Het resultaat? Het beperken
van RSV-vaccinatie tot ouderen met extra risicofactoren zou de helft van alle
ziekenhuisopnames onder senioren kunnen voorkomen.
Een RSV-vaccinatie kan de meeste ziekten en dus waarschijnlijk ook sterfgevallen
voorkomen, maar de kosten van de drie goedgekeurde vaccins (Abrysvo van Pfizer, Arexvy van GlaxoSmithKline en mRESVIA van Moderna) verhinderen vaccinatieadviezen voor alle
senioren in veel landen.
De basis van de studie was het elektronisch medisch dossier van de provincie Navarra. Er is
daar een staatsziektekostenverzekeraar die gratis behandeling biedt aan alle inwoners. De
studie is dus populatiegebonden. In de klinieken werden RSV-ziekten al in de winters van
2016/17 tot 2019/20 gediagnosticeerd met een PCR-test, wat een betrouwbare beoordeling
van de prevalentie in de periode vóór de pandemie en de introductie van de vaccins
mogelijk maakt.
De leeftijd van de patiënten bleek de belangrijkste risicofactor te zijn. Vergeleken met de
leeftijdsgroep van 60 tot 64 jaar steeg het aantal ziekenhuisopnames met een factor 2, 3, 4
en 6 bij mensen ouder dan 70, 75, 80 en 85 jaar. Mensen ouder dan 75 jaar, die een derde
van de senioren uitmaken (38,6%), waren goed voor 76,1% van de RSV-ziekenhuisopnames.
Het vaccin werkt
Marie van der Wielen, van GSK in Waver, heeft de beschermtijd van de enkelvoudige
inenting met Arexvy gestudeerd. Het effect is in het derde seizoen verder verzwakt. In de
cruciale fase 3-studie bleven echter significant minder senioren na vaccinatie
aandoeningen van de onderste luchtwegen ontwikkelen, veroorzaakt door RSV dan in de
placebogroep.
Een booster die sommige deelnemers vóór het tweede seizoen hadden gekregen, had het
beschermende effect in het derde seizoen iets kunnen verhogen, zoals beschreven in
Lancet Infectious Diseases. In juni 2023 was Arexvy de eerste van wat nu 3 RSV-vaccins zijn voor gebruik bij oudere volwassenen. Arexvy werd vergeleken met placebo in de AReSVi-
006-studie bij bijna 25.000 senioren ouder dan 60 jaar. In het eerste seizoen van de ziekte bereikte Arexvy een beschermend effect van 82,6% .
In het tweede seizoen daalde het beschermende effect tot 56,1%. Voorafgaand aan dit
tweede seizoen had de helft van de deelnemers een booster gekregen. Het beschermende
effect in deze groep was echter niet beter dan na de enkelvoudige vaccinatie, met 55,9%.
Nu presenteert de fabrikant gegevens voor het derde seizoen. Het beschermende effect
van de enkelvoudige vaccinatie was met 48,0% iets zwakker dan na het tweede jaar. In de
groep die vóór het tweede jaar een booster kreeg, nam het beschermende effect toe tot
68,4%.
Er zijn verdere studies nodig om de optimale strategie te bepalen, maar het bevestigt
andere onderzoeken: patiënten van 70 tot 79 jaar hebben baat bij de vaccinatie. Bij
mensen ouder dan 80 jaar kon vaccinatiebescherming niet betrouwbaar worden bewezen
vanwege een klein aantal deelnemers. Patiënten met cardiorespiratoire en
endocriene/metabole aandoeningen en kwetsbare patiënten met een loopsnelheid van ten
minste 0,4 m/s hadden ook minder kans op het ontwikkelen van aandoeningen van de
onderste luchtwegen veroorzaakt door het RS-virus na vaccinatie.